Whiskyliefhebbers zijn het vaak over veel dingen eens. Toch is er ook een flink discussiepunt: de turfrook smaak van whisky. Je kunt deze turf smaak voor whisky met de chilipeper voor de bereiding van voedsel vergelijken. Deze geturfde whisky’s staan dan ook als pittige dranken bekend. En je houdt hiervan, of niet.
De term rokerig of turfachtig wordt vaak gebruikt om een whisky te beschrijven, maar de meeste personen weten niet echt wat dit precies betekent. Ze denken veelal dat het water, dat door de veengebieden stroomt, de whisky haar geturfde smaak geeft. Maar dit is niet het geval. We leggen het je uit.
Wat is turf
Turf is een fossiele brandstofachtige bodem die uit rottende planten en dieren bestaat, die in vochtige en moerassige gebieden zijn samengeperst. Het overheersende bestanddeel ervan is echter een soort mos die Sphagnum genoemd wordt. Dit mos geeft de turf, vooral wanneer het verbrand wordt, haar karakteristieke en een soort rubberachtige geur. Turf brandt ongelooflijk goed en wordt als zodanig eveneens gebruikt om lucht te verwarmen die door het graan geleid wordt. Op deze manier gaat het drogen van het graan sneller. Dat is de reden waarom er een turf smaak in sommige whisky’s aanwezig is; dit tezamen met een rokerige smaak van het verbrandingsproces.
De unieke turf aroma’s en smaken
Om nog preciezer te zijn is het zo dat wanneer er turf verbrand wordt om de oven te verwarmen, het ook een bijzonder aromatische rook produceert. Deze specifieke rook heeft tot op een zekere hoogte ook een behoorlijke invloed op de mout tijdens het droogproces. Dit door het met unieke verbindingen te doordrenken die ‘fenolen’ genoemd worden. Veelgebruikte aroma’s zijn teer, as, jodium of de rook zelf.
En er is daarnaast nog een reden waarom de smaak van de geturfde whisky kan verschillen. De turf die op een enkele locatie op verschillende diepte niveaus wordt geoogst, zal immers verschillende verbindingen en verbrandingskwaliteiten bevatten. De turf zal in de verschillende gebieden waar het gewonnen wordt, tevens verschillende soorten vegetatie bevatten. De resulterende rook geeft daardoor ook verschillende aroma’s.
De turf die in Speyside gebruikt wordt zal dan ook een heel andere smaak opleveren dan die op Orkney, of de heel krachtige turf smaak die er in de Islay whisky’s verkregen wordt. De unieke turfsmaak van de Islay whisky’s, de rokerigste van alle malt whisky’s, is dan ook een handelsmerk voor veel whisky soorten van dit eiland geworden.
Geturfde whisky’s en andere unieke smaken
Als je dacht dat de geturfde whisky’s exclusief voor de Schotten is, dan kunnen we jou vertellen dat dit niet zo is! Want ook India, Japan en Nieuw-Zeeland vervaardigen hun eigen soorten geturfde whisky’s. Vooral de Japanse whisky’s, die die door de Schotten geïnspireerd zijn, zijn daarbij onderscheidend innovatief.
Ondertussen wordt er door veel kleine whisky producenten geëxperimenteerd met verschillende technieken om nieuwe smaken te creëren. Zo proberen ze voor zichzelf een niche in de markt te veroveren. Ze verbranden daarvoor verschillende rookbronnen om hun mouten te drogen en er een uniek aroma en smaak aan te geven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kersenhout, mesquite of hickory hout.
Met deze achtergrondinformatie zul je merken dat de smaak van whisky steeds complexer gaat worden en daardoor ook steeds interessanter voor de discussie.